بهشتی پور: گام های کاهش تعهدات برجامی خردمندانه بود - وبلاگ پتول

به گزارش وبلاگ پتول، یک کارشناس مسائل هسته ای معتقد است گام های کاهش تعهدات برجامی ایران به خصوص گام سوم، خردمندانه بود و باعث شد که طرف های مقابل به تکاپو بیفتند.

به گزارش خبرنگار گروه سیاست خارجی وبلاگ پتول، 14 آبان ماه فرصت 60 روزه سوم ایران به طرف های باقیمانده در برجام عملا سرانجام می پذیرد و همانگونه که ایران پیش از این اعلام کرده در صورتی که طرف های مقابل اقدامی را در راستای عمل به تعهداتشان در زمینه بانکی و نفتی صورت ندهند، جمهوری اسلامی وارد گام سوم کاهش تعهدات برجامی براساس مصوبه 18 اردیبهشت ماه شورای عالی امنیت ملی می شود، در همین زمینه حسن بهشتی پور تحلیلگر مسائل بین الملل و کارشناس هسته ای در گفتگویی با خبرنگار وبلاگ پتول، بیان نمود: تمام قرائن و شواهد نشان می دهد که اروپایی ها در این مدت باقیمانده کار خاصی انجام نخواهند داد، نه اینکه نخواهند، بلکه نمی توانند.

اتفاق خاصی از ناحیه اروپا نمی افتد

وی با شرح این نکته که اروپایی هایی در موقعیتی نیستند که بتوانند با هژمونی اقتصادی آمریکا مقابله کنند، یادآور شد: از اردیبهشت 1397 عملا مشخص شد آمریکا دست برتر را در نظام پولی بین المللی دارد و متاسفانه عملا کشورها را مجبور کرده که با ایران مبادلات اقتصادی خود را قطع کنند و این ربطی به اروپا هم ندارد حتی مالزی، کره جنوبی، ژاپن، چین و روسیه نیز با این وضعیت روبرو هستند.

این تحلیلگر مسائل بین الملل با ذکر این نکته که این واقعیت تلخی است که آمریکا متاسفانه به نظام پولی بین المللی تحمیل کرده که با ایران مبادله نکرده و انتخاب کنند یا با آمریکا مبادله داشته باشند یا با ایران، بیان نمود: چون نظام سلطه در اختیار آمریکاست، این کشورها نمی توانند کاری را صورت دهند و حتی اگر اروپا بخواهد به ایران کمک کند، بدون هماهنگی با آمریکا در نظام پولی بین المللی، نمی تواند کمکی کند.

وی به سازوکار اقتصادی اینستکس نیز اشاره کرد و افزود: اینستکس که بحث پول نبود، عملا شرکت های اروپایی وارد ماجرا نشدند، چون نگران بودند که تحریم شوند.

این کارشناس افزود: پیش بینی این است که تا 14 آبان ماه اتفاق خاصی را در سمت اروپایی شاهد نخواهیم بود، ضمن اینکه ژان ایو لودریان وزیر خارجه فرانسه اعلام کرده که می خواهیم با ایران درباره پکیج کلی وارد مذاکره شویم؛ آیا این پکیج همانی است که آمریکایی ها می گفتند یا پکیج جدیدی است؟ مشخص نیست و باید بررسی کرد تا مشخص شود که نظر او چیست.

وی بار دیگر تأکید کرد: به نظر می رسد اتفاق خاصی از ناحیه اروپا نیفتد، نه به این خاطر که نمی خواهند، بلکه نمی توانند کاری را در این زمینه انجام دهند.

ایران خردمندانه تصمیم گرفته اروپایی ها را به سمت آمریکا هل ندهد

بهشتی پور در ارزیابی از سه گام قبلی کاهش تعهدات برجامی و در پاسخ به این پرسش که آیا به نظر شما آن گام ها قاطع بوده است یا خیر؟ گفت: بستگی دارد ما قاطعیت را چه چیزی تعریف کنیم. قاطعیت یعنی شما اراده کرده و آن را محقق می کنید؛ یعنی خردمندانه فکر و جمع بندی کرده و بعد بدون تردید اجرا می کنید. پس قاطعیت این است که شما تصمیمی را خردمندانه می گیرید و دچار احساسات نمی شوید و با توجه به امکانات و قدرت مانور خود، این تصمیم را می گیرید و سپس با قاطعیت اجرا می کنید.

این تحلیلگر مسائل بین الملل افزود: به اعتقاد من، ایران در این سه مرحله این مشخصات را داشته است، یعنی خردمندانه تصمیم گرفته اروپایی ها را به سمت آمریکا هل ندهد، بلکه سعی کند همچنان با چین، روسیه و اتحادیه اروپا و اعضای غیر آمریکایی برجام همکاری داشته باشد و در عین حال اقداماتی را انجام دهد که طرف مقابل را به تجدیدنظر وادار کند.

وی با طرح این سؤال که چگونه آنها به تجدیدنظر وادار می شوند؟ پاسخ داد: در مرحله سوم شاهد بودید که چقدر فرانسوی ها، آلمان ها و انگلیسی ها به تکاپو افتادند. حتی انگلیسی ها کارشناس خود را در زمینه بازطراحی راکتور آب سنگین اراک به ایران فرستادند که نشان می دهد این اقدامات موثر بوده است.

به گفته بهشتی پور آنهایی که می گویند گام های کاهش تعهدات برجامی که تاکنون برداشته شده موثر و جدی نبوده، در ارزیابی خود خطا دارند، چون این اقدامات به خصوص گام سوم طرف های مقابل را به تکاپو انداخت.

مرحله چهارم در مدار قرار دادن سانتریفیوژ هایی که چند برابر فعلی قدرت غنی سازی دارند

این کارشناس مسائل هسته ای در تشریح مشخصات گام چهارم کاهش تعهدات برجامی نیز بیان نمود: مرحله چهارم در مدار قرار دادن سانتریفیوژهایی است که چندین برابر سانتریفیوژهای فعلی قدرت غنی سازی دارند، این بدان معناست که ما می توانیم با تعداد سانتریفیوژ کمتر، ذخایر خودمان را افزایش دهیم.

وی ادامه داد: اینکه آیا صلاح است درصد غنی سازی را افزایش دهیم، نیز یک بحث است. باید ببینیم آیا می توانیم محلی برای مصرف آن پیدا کنیم؟ چون وقتی غنی سازی را افزایش دهیم، باید یک جایی مصرف شود. برای اینکه هر چقدر درصد غنی سازی را بیشتر کنید، مقدار کیک زرد یا اورانیوم طبیعی بیشتری را استفاده می کنید و همانگونه که در جریان هستید، ذخایر ما نیز لایتناهی نیست که هر گونه دلمان بخواهد در این زمینه اقدام کنیم.

این تحلیلگر مسائل بین الملل گفت: در مرحله اول باید توان هسته ای خود را از طریق در مدار قرار دریافت سانتریفیوژهایی که قدرت غنی سازی آنها چند برابر ماشین های IR-1 است، افزایش دهیم و به نظر من این اقدام به اندازه کافی برای طرف های مقابل هشدار دهنده خواهد بود و حتما آنها را به تکاپوی جدید وادار خواهد کرد.

وی با بیان اینکه این اقدام حساب شده را به احتمال 99 درصد انجام می دهیم، یادآور شد: یک درصد را برای این می گذارم که طرف اروپایی در چند روز باقیمانده اقدامی را صورت دهد.

بهشتی پور ادامه داد: ایران اعلام کرده که تعهد در برابر تعهد و اگر آنها تعهداتی را بپذیرند، ما هم این تعهدات را انجام خواهیم داد و به تعهدات قبلی برمی گردیم، ولی وقتی تعهداتی را نپذیرند ما هم تعهداتی که در برجام پذیرفتیم را به حالت تعلیق درآورده و کاهش می دهیم.

این کارشناس مسائل هسته ای گفت: وارد کردن سانتریفیوژهای جدید در مدار خیلی می تواند موثر باشد و بحث راه اندازی راکتور آب سنگین اراک نیز موضوع بسیار مهمی است، چون آب سنگین اراک از موضوعات مهمی است که می تواند به ما کمک کند که ذخایر پلوتونیوم را افزایش دهیم که در صنایع مختلف باتری سازی و جاهای دیگر استفاده می شود و آنها قبلا نسبت به این موضوع حساسیت و واکنش هایی را داشتند.

همه اقدامات ایران زیر نظر آژانس است

وی با یادآوری این نکته که تمام اقداماتی که ایران انجام می دهد، زیر نظر آژانس بین المللی انرژی اتمی است، گفت: اینکه متاسفانه رسانه های ضد ایرانی مرتب تبلیغ می کنند که توان هسته ای ایران افزایش یافته، به این خاطر است که سعی می کنند به این بهانه به ایران هراسی دامن بزنند، ولی مادامی که ایران زیر نظر آژانس فعالیت می کند، هیچگونه اتهامی به آن نمی چسبد، چون فعالیت های ایران صلح آمیز و در راستای اجرای معاهده NPT و در چارچوب برجام است و ناظران آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز بر این موضوع نظارت دارند و گزارش های سه ماهه مدیرکل آژانس هم هست.

این کارشناس مسائل هسته ای شرح داد: هیچ جای نگرانی برای دنیا نخواهد بود، ولی جای بهانه جویی هست و آنهایی که دنبال بهانه هستند، همچنان بهانه می سازند، ولی ما باید هوشمندانه کارمان را به صورت شفاف ادامه دهیم و سعی کنیم بهانه دست آنها ندهیم.

مکانیسم ماشه در چارچوب برجام قابل اجراست نه بیرون از آن

وی همچنین درباره مطالب منتشر شده مبنی بر تهدید اروپا به خروج از برجام و استفاده از مکانیسم ماشه و ارسال موضوع به شورای امنیت نیز بیان نمود: زمانی می توانند از مکانیسم ماشه استفاده کنند که از برجام خارج نشده باشند. مکانیسم ماشه در چارچوب برجام قابل اجراست نه در بیرون از آن.

این کارشناس مسائل هسته ای پرسید: چرا آمریکا مکانیسم ماشه را به کار نگرفت؟ چون خودش از برجام بیرون آمده بود و کسی که بیرون آمده نمی تواند مدعی اجرای قطعنامه ای باشد که خودش آن را زیر پا گذاشته است.

بهشتی پور با بیان اینکه اتحادیه اروپا دو وضعیت دارد، یا در برجام می ماند و بعد به سمت مکانیسم ماشه می رود یا در برجام نمی ماند، افزود: اگر نماند، حق ندارد مکانیسم ماشه را مطرح کند. تئوری ماشه موقعی است که یک طرف تخلفی کرده باشد و ایران هم از نظر خودش تخلفی مرتکب نشده است، چون این تعهد اولاً هنوز در چارچوب برجام است و ثانیا طرف مقابل می گوید تعهداتت را همین امروز انجام بده، من هم همین امروز انجام می دهم. در این وضعیت چگونه می توانند مکانیسم ماشه را اجرا کنند؟

این تحلیلگر مسائل بین الملل در عین حال یادآور شد: البته در دوران زورگویی بین المللی و اینکه قدرت ها خودشان را تحمیل می کنند، هر چیزی امکانپذیر است.

وی گفت: ولی در چارچوبی که بیان نمودم، اگر اتحادیه اروپا بخواهد مکانیسم ماشه را به کار بگیرد باید متعهد به اجرای برجام شود و چون اجرای برجام در حال حاضر منوط به توافق آمریکا شده، عملا اینها نمی توانند مکانیسم ماشه را به کار بگیرند، ولی این نتوانستن به معنای زور نگفتن نیست. در دنیای امروز هر کاری بگویید انجام می دهند، منتها ما از منطق سیاست بین الملل و حقوق بین الملل صحبت می کنیم و کارهایی که آمریکا انجام داده، خارج از منطق و سیاست بین الملل بوده است.

برجام دارای ابعاد سیاسی، حقوقی، امنیتی و اقتصادی است

بهشتی پور درباره آینده برجام نیز گفت: بر خلاف مخالفان، من موافق برجام بوده و هنوز هم هستم و از آن حمایت می کنم و معتقدم خدمت بزرگی به کشور بوده است. برجام یک سند بین المللی است، چون ذیل قطعنامه 2231 قرار گرفته است. قطعنامه ای که حتی آمریکا به آن رای داده، یعنی کشوری که خودش به آن رای داده، ناقض قطعنامه شده است.

وی در عین حال گفت: ولی این بدان معنا نیست که این سند از بین رفت، بلکه این سند وجود دارد و ثبت شده است. برجام دارای ابعاد سیاسی، حقوقی، امنیتی و اقتصادی است که بخش مربوط به اقتصادی و تحریم ها برایمان بسیار حائز اهمیت است، چون به اقتصاد کشور ما فشار وارد کرده است.

این تحلیلگر مسائل بین الملل یادآور شد: ولی این به معنای فراموش کردن ابعاد امنیتی، حقوقی و سیاسی این سند مهم نیست، این سند مهم از نظر حقوقی 6 قطعنامه تحت فصل هفتم منشور ملل متحد را از بین برده و این سند چیزی تحت عنوان افسانه سازی و PMD (ابعاد احتاقتصادی نظامی) را از بین برده و رسما طی قطعنامه شورای حکام آژانس، آن پرونده را بسته است.

بهشتی پور ادامه داد: ولو اینکه ما در برجام از نظر اقتصادی به نتیجه نرسیم، اصل برجام و موضوع آن همچنان باقی خواهد ماند.

وی با طرح این سؤال که ما باید چه کار کنیم که به لحاظ اقتصادی وضعیت کشور بهتر شود؟ پاسخ داد: ما باید به فکر این باشیم که توان اقتصادی را همزمان با توان هسته ای بالا ببریم؛ یعنی اینکه دشمن برای اینکه به واسطه اهرم تحریم به ایران فشار بیاورد ، این امکان را از دست آنها بگیریم. آمریکایی ها چه برجام باشد و چه نباشد، از اهرم تحریم علیه اقتصاد ایران استفاده می کنند.

بخشی از توان اقتصادی کشور به تحریم گره خورده/با ناکارآمدی تولید در کشور مواجهیم

این کارشناس گفت: اگر توافق برجام را هم نبسته بودیم، آنها از سلاح تحریم علیه ملت ما استفاده می کردند و خواهند کرد. اگر می خواهیم آنها تجدیدنظر کنند، ضمن اینکه توان هسته ای خودمان را بالا می بریم، باید به فکر افزایش توان اقتصادی کشور نیز باشیم. درست است توان اقتصادی ما به موضوع تحریم گره خورده، ولی بخشی از آن به تحریم گره خورده و آنچه مهم است این است که ما می توانیم اقداماتی را صورت دهیم که سلاح تحریم را کم اثر یا حتی بی اثر کنیم.

وی شرح داد: مثلا در بانک های خود اصلاحات انجام دهیم و اینکه سیستم نظام بانکداری ما از این وضعیت خارج شود، کاملا شدنی است. چون به اقدامات داخلی نیاز دارد، تا اقدامات بین المللی. درست است بانک های ما در بخش پولی بین المللی وابسته به تحریم هاست، ولی در بخش اقتصاد داخلی که وابسته به تحریم ها نیستند و می شود اصلاحاتی را در این خصوص انجام داد.

بهشتی پور به نظام گمرکات کشور نیز اشاره کرد و ادامه داد: با اینکه در نظام گمرکات ما اصلاحات اجرا شده است، ولی هنوز نیاز به اصلاحات اساسی دارد. ما همچنین با ناکارآمدی تولید در کشور مواجهیم که این ناکارآمدی باید برطرف شده و نظام اقتصادیاتی ما نیز باید اصلاح شود. اگر این اقدامات را انجام دهیم، بخش مهمی از سلاح تحریم را از دست آمریکایی ها خارج کرده ایم که این موضوعات هیچ ربطی به برجام ندارد.